Vào những dịp cuối năm, các gia đình Việt thường sẽ có một nghi thức rất là quan trọng chính là lễ sửa bát (hay nồi) hương. Tuy nhiên thì không phải ai trong chúng ta cũng biết được cách tỉa chân nhang cuối năm sao cho đúng cách và không bị phạm vào những điều cấm kỵ. Bài viết sau đây sẽ giúp bạn giải quyết được vấn đề ấy, hãy cùng tìm hiểu nhé.
Phân biệt các loại bát hương thường được sử dụng
Tại Việt Nam, hiện nay có 3 loại bát (hay nồi) hương được sử dụng khá phổ biến là:
- Loại đầu tiên là bát hương thờ thờ Phật (loại này sẽ có tác dụng giúp cho gia chủ cầu mong nhiều sự bình an và thanh thản, giải thoát được các tai ương).
- Loại thứ hai là bát hương thờ Thần (loại này có tác dụng là thờ thổ công, thần tài, long mạch, tiền chủ cùng những vị thần cai quản các mảnh đất mà mình ngụ cư, cầu giúp cho gia đình được ăn ở một cách yên ổn).
- Loại thứ ba là bát hương thờ gia tiên (loại này thường dùng để thờ những người mà đã ở khuất trong gia đình hoặc dòng họ của gia chủ).
Các gia đình thường sẽ làm lễ quan soái hay còn gọi là lễ sửa bát hương cùng với ngày mà dùng để cúng ông Công và ông Táo. Thường sẽ là ngày 23 âm của tháng Chạp. Đây là thời điểm để lau chùi và quét dọn bàn thờ để bàn thờ có thể được sạch sẽ và nghiêm trang chào đón năm mới. Người xưa từng có quan niệm cho rằng, chúng ta chỉ được phép di chuyển một số đồ đạc khác, nhưng bát hương thì lại không được di chuyển khỏi vị trí cũ.
Rút tỉa chân nhang vào thời điểm nào là chuẩn nhất?
Như đã đề cập ở trên thì theo quan niệm của dân gian xưa, việc dọn bát hương và tỉa chân nhang cuối năm thường tiến hành vào ngày 23 âm của tháng Chạp hằng năm.
Có khá nhiều tập tục khi dọn dẹp bàn thờ vào cuối năm, nhưng tùy thuộc vào điều kiện của mỗi gia đình mà các gia chủ có thể tiến hành việc lau dọn bàn thờ tổ tiên vào một số ngày khác, miễn là có thể trước ngày 30 Tết.
Trước khi tiến hành việc lau dọn bàn thờ thì gia chủ sẽ phải thắp hương để xin phép. Tất cả các chân hương được dùng cả một năm qua nên được rút bớt và sau đó là hóa cùng với một số tiền vàng.
Trước khi thực hiện các công việc này thì con cháu thường sẽ thắp hương và đọc văn khấn nhằm xin phép các cụ tổ tiên cho phép được thực hiện.
Những điều cần lưu ý khi thực hiện việc tỉa chân nhang cuối năm
Đối với việc thay tro cho bát (hay nồi) hương thì gia chủ chỉ được phép thay tro khi những tàn hương đã phủ quá đầy vào trong bát hương. Cùng với đó, trước khi thực hiện thay tro cho bát hương thì cần phải thắp hương để báo cáo với ông bà tổ tiên.
Việc thay tro hay tỉa chân nhang cuối năm phải là do gia chủ là người đứng đầu trong nhà hoặc là những người làm việc chỉn chu và có tâm trong việc thờ cúng.
Ở những miền quê thì mỗi khi đến mùa gặt, các gia đình thường sẽ chọn ra một ít rơm tươi và được phơi ở nơi sạch sẽ. Rơm này sau khi đốt sẽ lấy tro và thay vào trong bát hương ở những dịp cuối năm.
Còn đối với các thành phố lớn không có sẵn rơm như là ở quê, các gia đình có thể mua tro tại một số cửa hàng chuyên bán đồ dùng để thờ cúng. Tuy nhiên, vì chúng ta không biết được nguồn gốc của những loại tro này có thực sự sạch sẽ hay không mà các chuyên gia thường sẽ không khuyến khích việc dùng tro để thay vào bát hương.
Khi tiến hành thay tro vào bát hương thì cần lấy một mảnh vải sạch hoặc giấy sạch để trải trên mặt bàn rồi nhấc một lần thật dứt khoát những nhang hương có trong bát hương ra. Sau đó thì đổ hết các chân hương và tro tàn ra mảnh vải hay mảnh giấy ấy. Dùng khăn sạch để lau sạch sẽ xung quanh bát hương.
Tro mới sau khi được bỏ vào trong bát hương cần ấn một cách thật chặt để khi cắm hương vào thì nhang hương sẽ không bị nghiêng ngả hay xiêu vẹo. Tro mới chỉ nên để đến khoảng nửa bát hương, bởi nếu cho quá nhiều tro vào thì tàn hương sẽ rơi xuống và khiến cho bát hương nhang nhanh đầy, còn nếu tro dùng quá ít thì khi chúng ta cắm hương vào sẽ không được chắc chắn.
Lời kết
Cuối năm là thời gian để gia đình đoàn viên và có cơ hội cùng thực hiện nhiều hoạt động với nhau. Việc thay bát hương và dọn dẹp bàn thờ tổ tiên cũng vậy, nếu được thực hiện cùng với nhau thì sẽ gắn chặt thêm tình thân. Mong rằng qua bài viết này có thể giúp bạn tìm hiểu được những điều cần biết về cách tỉa chân nhang cuối năm.